İlamsız İcra Nedir? Nasıl Yapılır? Nelere Dikkat Edilmelidir?

Avukat Mert YALÇIN
4 Tem
3 dakikada okunur

1. Giriş

İcra hukuku, alacaklıların borçlarını mahkeme kararı olmaksızın da takip edebilmesine imkân tanır. Bu tür takip işlemleri "ilamsız icra" olarak adlandırılır. İlamsız icra, özellikle senede bağlı olmayan, adi alacaklar için başvurulan pratik ve hızlı bir icra yoludur.

Bu makalede ilamsız icra takibinin ne olduğu, nasıl başlatıldığı ve tarafların bu süreçte nelere dikkat etmesi gerektiği açıklanmaktadır.

2. İlamsız İcra Nedir?

İlamsız icra, herhangi bir mahkeme kararı veya resmi belgeye dayanmayan, sadece alacaklının beyanına dayalı olarak başlatılan icra takip yoludur. Bu takipte borçluya ödeme emri gönderilir ve borçlu itiraz etmezse takip kesinleşir ve haciz aşamasına geçilir.

📌 İlamsız icrada takip, borçlunun itiraz etmemesi hâlinde sonuç doğurur.Borçlu yasal sürede itiraz ederse takip durur; alacaklı alacağını ispatlamak zorundadır.

3. İlamsız İcra Takibi Türleri

İcra ve İflas Kanunu’nda (İİK) ilamsız icra üç şekilde düzenlenmiştir:

3.1. Genel Haciz Yolu ile Takip (İİK m. 58 vd.)

Senede bağlı olmayan, sözlü veya yazılı her türlü para borcu bu yolla tahsil edilebilir.

3.2. Kambiyo Senetlerine Mahsus Takip (İİK m. 167 vd.)

Çek, bono ve poliçe gibi kıymetli evraka dayalı takiplerdir.
Daha sıkı kurallara tabidir; borçlunun itiraz süresi 5 gün, ödeme süresi 10 gündür.

3.3. Tahliye ve Kira Alacağı İçin İlamsız Takip (İİK m. 269 vd.)

Kiracı aleyhine başlatılan tahliye ve kira borcu tahsili için kullanılır.
Yazılı kira sözleşmesine dayanılarak yapılır.

4. İlamsız İcra Takibi Nasıl Yapılır?

4.1. Takip Talebi

Alacaklı veya vekili, borçlunun yerleşim yerindeki icra dairesine başvurarak takip talebinde bulunur.

Takip talebinde şunlar belirtilir:

Alacaklının ve borçlunun kimlik ve adres bilgileri
Alacak miktarı
Faiz oranı ve başlangıç tarihi
Borcun dayanağı
Takip şekli (genel haciz mi, kambiyo mu, tahliye mi)

4.2. Ödeme Emri Gönderilmesi

İcra müdürlüğü tarafından düzenlenen ödeme emri, borçluya tebliğ edilir.

Bu emirde borçluya şu haklar tanınır:

7 gün içinde borca itiraz etme hakkı
Borcun tamamını 7 gün içinde ödeme imkânı

⚠️ Borçlu itiraz etmez ve ödeme de yapmazsa, alacaklı haciz işlemi başlatabilir.

4.3. Borçlunun İtiraz Etmesi

Borçlu, ödeme emrinin tebliğinden itibaren:

7 gün içinde borca, imzaya veya yetkiye itiraz edebilir.
İtiraz yazılı veya sözlü yapılabilir.
İtiraz süresi kaçırılırsa takip kesinleşir.

İtiraz durumunda takip durur ve alacaklının icra mahkemesinde veya genel mahkemede dava açarak itirazın kaldırılması veya iptali talebinde bulunması gerekir.

4.4. Haciz ve Satış Aşaması

Borçlu itiraz etmezse ve ödeme de yapmazsa:

Alacaklı haciz talebinde bulunur
Borçlunun malları, maaşı, banka hesabı haczedilebilir
Haciz edilen mallar satışa çıkarılır
Elde edilen gelirle alacak tahsil edilir

5. İlamsız Takipte Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

🔹 1. Borçlu Süresi İçinde İtiraz Ederse Takip Durur

Alacaklı, alacağını ispat etmek için itirazın kaldırılması ya da itirazın iptali davası açmalıdır.

🔹 2. Yasal Sürelere Dikkat Edilmelidir

Borçlu 7 gün içinde itiraz etmezse takip kesinleşir.
Haciz isteme süresi 1 yıldır. Bu süre geçerse takip düşer.
Hacizden sonra 6 ay içinde satış talep edilmezse, haciz kalkar.

🔹 3. Eksik veya hatalı takip talebi işlemi geçersiz kılar

Yanlış faiz oranı, adres, alacak kalemi yazılması durumunda takip iptal edilebilir.

🔹 4. Faiz oranı açıkça belirtilmelidir

Aksi hâlde yasal faiz işletilir. Sözleşmede belirlenen faiz varsa bu oran eklenmelidir.

🔹 5. Tebligat süreci dikkatle takip edilmelidir

Borçlu tebligat almazsa takip geçersiz sayılabilir. Bu nedenle tebligatın usulüne uygun yapılması şarttır.

6. Avukatın Rolü

İlamsız icra takibi basit görünmekle birlikte, ciddi hak kayıplarına neden olabilecek teknik bir süreçtir. Özellikle:

Faiz hesabı
İtirazın kaldırılması veya iptali davaları
Haciz ve satış işlemleri
Tebligat uyuşmazlıkları
Borçlunun malvarlığının tespiti

gibi aşamalar hukuki uzmanlık gerektirir. Bu nedenle bir avukatla çalışmak hem süreci hızlandırır hem de riskleri ortadan kaldırır.

7. Sonuç

İlamsız icra, alacaklının mahkemeye gitmeden hak arayabildiği etkin bir yoldur. Ancak bu takip yolunun usul hatalarına açık olması, sürecin dikkatle yürütülmesini zorunlu kılar. Sürelerin, belgelerin ve itiraz prosedürlerinin titizlikle takibi, alacağın eksiksiz ve hızlı tahsilini sağlar. Bu nedenle bir avukattan profesyonel hukuki destek alınması, hak kayıplarının önüne geçmek adına büyük önem taşır.