Ticari İşletmeler Arasında Düzenlenecek Olan İş Birliği Protokolleri

Avukat Mert YALÇIN
8 Ağu
2 dakikada okunur

Güncelleme tarihi: 8 Ağu

Günümüzde ticari işletmelerin büyüme, verimlilik ve pazara erişim stratejilerinde işbirlikleri önemli bir yer tutmaktadır. Bu işbirliklerinin sağlıklı ve sürdürülebilir olabilmesi ise taraflar arasında hazırlanan protokollerin hukuki açıdan sağlam temellere dayanmasına bağlıdır. Ticari işbirliği protokolleri; tarafların hak, yükümlülük ve sorumluluklarını önceden belirleyerek muhtemel uyuşmazlıkların önüne geçmeyi amaçlayan, ticaretin güven içinde yürütülmesini sağlayan temel belgelerdendir. Bu yazımızda, işbirliği protokolü hazırlanırken dikkat edilmesi gereken hukuki ve pratik unsurlar ele alınacaktır.

1. Tarafların Açık Tanımı ve Temsilcileri

Protokolün başında;

Ticari unvanlar,
Vergi numaraları,
Ticaret sicil numaraları,
Merkezi adresleri,
Temsil ve ilzama yetkili kişilerin adı-soyadı ve unvanı

belirtilmelidir.

📌 Örnek:“İşbu protokol, merkezi İstanbul’da bulunan, İstanbul Ticaret Siciline 123456 numarası ile kayıtlı ABC Gıda Sanayi A.Ş. (bundan sonra ‘ABC’ olarak anılacaktır) ile merkezi Ankara’da bulunan XYZ Lojistik Hizmetleri Ltd. Şti. (bundan sonra ‘XYZ’ olarak anılacaktır) arasında imzalanmıştır.”

2. İşbirliğinin Konusu ve Amacı

Protokolde işbirliğinin konusu, kapsamı ve amacı açık şekilde belirtilmelidir.

Hangi faaliyetleri kapsar?
Süreklilik arz eder mi, proje bazlı mı?
Taraflar hangi alanlarda birlikte hareket edecek?

📌 Dikkat: Genel ifadelerden kaçınılmalı, işbirliği alanı somut biçimde tanımlanmalıdır.

3. Tarafların Yükümlülükleri

Her bir tarafın;

Ne yapacağı,
Hangi hizmetleri sağlayacağı,
Yükümlülüklerin kapsamı ve süresi

tek tek belirtilmelidir.

Örneğin:

ABC şirketi üretim ve paketleme işlerinden,
XYZ firması ise dağıtım ve lojistik hizmetlerinden sorumludur.

4. Mali Hükümler

Protokolde aşağıdaki hususlar yer almalıdır:

Ücretlendirme ve ödeme şartları (KDV dahil mi, vade, banka bilgileri)
Maliyet paylaşımı (ortak masraflar varsa)
Fatura kesim ve tahsilat süreçleri

📌 Not: Türk Ticaret Kanunu gereği her işlem faturalandırılmalı, kayıt altına alınmalıdır.

5. Gizlilik ve Rekabet Yasağı

Tarafların;

İşbirliği süresince ve sonrasında ticari sırları saklama yükümlülüğü,
Birbirlerinin müşterilerine doğrudan hizmet vermeme yükümlülüğü,
Rekabet etmeme şartları

gizlilik ve sadakat ilkesi çerçevesinde düzenlenmelidir.

6. Süre ve Fesih Şartları

İşbirliği süresi (belirli – belirsiz)
Sözleşmenin hangi şartlarda sona ereceği
Haklı fesih sebepleri (örneğin ödeme yapılmaması, yükümlülüklerin ihlali)
Fesih bildiriminin yazılı olarak ve hangi sürede yapılacağı

📌 Örnek: “Taraflardan herhangi biri, protokolü 30 gün önceden yazılı bildirimde bulunmak kaydıyla feshedebilir.”

7. Uyuşmazlıkların Çözüm Yolu

Uyuşmazlık halinde;

Hangi mahkemelerin yetkili olduğu (örneğin İstanbul Anadolu Ticaret Mahkemeleri)
Alternatif çözüm yolları (tahkim, arabuluculuk)

belirtilmelidir.

📌 Not: Taraflar isterse Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Tahkim Kurulu'nu veya İstanbul Tahkim Merkezi'ni (ISTAC) yetkili kılabilir.

8. Yetki ve Temsil Kontrolü

İmzacıların şirketi temsil yetkisi olduğundan emin olunmalı;

Şirket içi imza sirküleri veya yetki belgeleri kontrol edilmelidir.
Ortaklık yapısı olan şirketlerde yönetim kurulu kararı gerekiyorsa eklenmelidir.

9. İşbirliği Sonrası Durum

Protokol sona erdiğinde;

Tarafların hakları ve borçları
Devam edecek yükümlülükler (örneğin gizlilik, rekabet yasağı)
Malzeme ve belge iadesi

düzenlenmelidir.

10. Ekler ve Teknik Şartnameler

Eğer işbirliği belli projelere ya da teknik süreçlere dayanıyorsa;

Ek protokoller,
Teknik şartnameler,
Teslimat planları

ayrı ekler olarak protokole bağlanmalıdır.

🧾 Sonuç ve Öneri

Ticari işletmeler arasında yapılacak işbirliği protokolleri;

Yazılı olmalı,
Açık, detaylı ve öngörülebilir olmalı,
Taraflar arasında güvene ve sürdürülebilirliğe hizmet etmeli,
İyi hazırlanmadığı takdirde dava ve tazminat risklerine yol açabilir.

Avukat Desteği Önemlidir. Her protokol öncesi ve imza aşamasında bir avukata danışılması, özellikle mülkiyet hakkı, rekabet yasağı, ticari sırlar ve feshin sonuçları gibi noktalarda riskleri azaltır.