İşe İade Davası Nedir? Kanuni Dayanağı ve Açılma Şartları Nelerdir?

1. Giriş

İş güvencesi, modern iş hukukunun en önemli ilkelerinden biridir. İşverenin tek taraflı olarak iş sözleşmesini sona erdirmesi halinde, işçinin haklı neden olmaksızın işten çıkarılması durumunda işe geri dönebilmesine olanak tanıyan dava türü, "işe iade davası"dır.

Bu yazıda işe iade davasının ne olduğu, hangi şartlarda açılabileceği, dayandığı yasal düzenlemeler ve dava süreci detaylı şekilde ele alınacaktır.

2. İşe İade Davasının Kanuni Dayanağı

İşe iade davası, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 18 ila 21. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bu düzenlemeler, işverenin keyfi şekilde fesih yapmasını önlemeyi amaçlayan, işçiye iş güvencesi sağlayan kurallardır.

3. İşe İade Davası Nedir?

İşe iade davası, iş sözleşmesi işveren tarafından geçerli bir neden olmaksızın feshedilen işçinin, işe geri dönmek için iş mahkemesinde açtığı dava türüdür.

Bu dava sonucunda mahkeme, feshi geçersiz bulursa işverenin işçiyi yeniden işe başlatmasına veya işe başlatmaması halinde tazminat ödemesine karar verebilir.

4. Kimler İşe İade Davası Açabilir?

İşe iade davası açabilmek için aşağıdaki şartların tamamının birlikte gerçekleşmiş olması gerekir:

✅ 1. En az 30 işçi çalışıyor olmalı

İşverenin işyerinde (aynı iş kolundaki tüm işyerleri toplamı dikkate alınarak) en az 30 işçi çalışıyor olmalıdır. (İş Kanunu m.18)

✅ 2. İşçi en az 6 aylık kıdeme sahip olmalı

İşçi, aynı işverene bağlı olarak en az 6 aydır çalışıyor olmalıdır. Bu süreye deneme süresi de dahildir. (İş Kanunu m.18)

✅ 3. İşçi belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışıyor olmalı

Sadece belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçiler işe iade davası açabilir. Belirli süreli sözleşmelerde işe iade hakkı doğmaz.

✅ 4. Fesih, geçerli bir sebebe dayanmamalı

İşverenin fesih sebebi;

• İşçinin yeterliliğine,

• Davranışlarına,

• İşin veya işyerinin gereklerine dayanmıyorsa,fesih geçersiz sayılır ve işe iade hakkı doğar. (İş Kanunu m.18)

5. Hangi Hallerde İşe İade Davası Açılamaz?

❌ Belirli süreli iş sözleşmesi olanlar

❌ 6 aydan az kıdemi olanlar

❌ 30'dan az işçi çalıştırılan işyerlerinde çalışanlar

❌ Geçerli nedenle işten çıkarılanlar (örneğin devamsızlık, yetersizlik, performans düşüklüğü açıkça ispat ediliyorsa)

❌ Devlet memurları ve kamu personeli

6. İşe İade Davasında Süreler

• Fesih bildiriminin tebliğinden itibaren 30 gün içinde işçi, zorunlu arabuluculuğa başvurmalıdır.

• Arabuluculukta anlaşma sağlanamazsa, anlaşmama tutanağının düzenlenmesinden itibaren 2 hafta içinde iş mahkemesinde dava açılmalıdır. (İş Kanunu m.20)

⚠️ Süreler hak düşürücü niteliktedir. Geçmişse dava açılamaz.

7. Davanın Sonuçları

Mahkeme, işten çıkarmanın geçerli bir nedene dayanmadığına kanaat getirirse:

🔹 1. Feshin Geçersizliğine Karar Verir

🔹 2. İşverenin İşçiyi Yeniden İşe Başlatmasına Hükmeder

İşçi, bu kararın kesinleşmesinden itibaren 10 iş günü içinde işe başlamak için işverene başvurmalıdır. İşveren işçiyi:

• İşe başlatırsa, arada geçen sürede en çok 4 aylık ücretini ödemek zorundadır.

• İşe başlatmazsa, mahkemece belirlenen 4 ile 8 ay arasında değişen işe başlatmama tazminatını ödemelidir.

8. İşe İade Davasında Tazminatlar

💰 a) Boşta Geçen Süre Ücreti

İşveren, işçiyi işe başlatırsa en fazla 4 aya kadar işçinin çalışmadığı sürenin ücretini öder.

💰 b) İşe Başlatmama Tazminatı

Eğer işveren işçiyi işe başlatmazsa mahkeme kararıyla belirlenen 4 ila 8 aylık brüt ücret tutarında tazminat öder.

📌 Bu tazminat kıdem tazminatından bağımsızdır ve ayrıca ödenir.

9. Avukatın Rolü

İşe iade davaları, işverenin fesih gerekçesinin geçerliliğinin ispatı üzerinden yürür. Bu süreçte;

• 📌 Fesih bildiriminin içeriği,

• 📌 Performans veya davranış iddialarının dayanakları,

• 📌 Tanık ifadeleri,

• 📌 İş yerinde uygulanan prosedürler

gibi çok sayıda delil değerlendirilir. Hem işçi hem de işveren tarafının hak kaybına uğramaması için uzman bir iş hukuku avukatı ile çalışması önemlidir.

10. Sonuç

İşe iade davası, iş güvencesinin en etkili araçlarından biridir. Ancak bu hakkın kullanılabilmesi için süreler, şartlar ve usul kuralları titizlikle uygulanmalıdır. İşten çıkarıldığını düşünen bir işçi, en kısa sürede bir iş hukuku avukatına başvurarak hak kaybı yaşamadan yasal süreci başlatmalıdır.

11. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

İşe iade davası kazandım ama işveren beni işe almadı. Ne olur?→ İşveren 10 gün içinde işe başlatmazsa, mahkemenin belirlediği tazminatı ödemek zorundadır.

İşe iade kararıyla tekrar çalışmaya başladım. Yeni iş sözleşmesi mi yapılır?→ Hayır, önceki iş sözleşmesi kaldığı yerden devam eder.

Fesih bildiriminde sebep belirtilmemişse ne olur?→ Fesih geçersiz sayılır. İşe iade davası açılabilir.

İşveren davadan sonra beni tekrar çıkarabilir mi?→ Ancak geçerli veya haklı bir neden sunması gerekir. Aksi halde yine dava açılabilir.

Arabuluculukta anlaşma sağlarsam dava açabilir miyim?→ Hayır, yazılı ve karşılıklı anlaşma sağlanmışsa işe iade davası açılmaz.

YALÇIN HUKUK OFİSİ

AVUKAT MERT YALÇIN

SİTEMİZDE YER ALAN MAKALELERİN İZİNSİZ KULLANIMI DURUMUNDA YASAL SÜREÇ HAKKI SAKLIDIR.